Słowo wstępne

Półwiekowe istnienie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Zarząd Główny zdecydował upamiętnić wydaniem książkowym „Historii 50-lecia SPK w Wielkiej Brytanii”.

Zdecydowano również, by pracę tę przygotował ktoś z zewnątrz celem nadania jej jak najbardziej obiektywnego charakteru. Powierzono ja młodemu historykowi z Kraju dr Tadeuszowi Kondrackiemu.

Zarząd zdawał sobie sprawę z tego, że wykonanie tego zadania nie będzie łatwe. Z jednej bowiem strony trzeba było zebrać i uporządkować dane archiwalne i dokumentacje zarówno w Centrali Stowarzyszenia oraz Kołach SPK, a z drugiej uporać się z mnogością zarówno wykonywanych w ciągu 50 lat, tak działań wewnątrz organizacji SPK jak i poprzez nią w sprawach ogólnonarodowych i niepodległościowych.

Należy przy tym brać pod uwagę, że Wielka Brytania nie była w przeszłości polskim terenem emigracyjnym i stwierdzić fakt, iż po zakończeniu działań II wojny światowej całe wojsko Polskich Sił Zbrojnych zostało skomasowane w Zjednoczonym Królestwie. Po połączeniu rodzin żołnierzy rozrzuconych po całym świecie i zezwoleniu na przyjazd z Niemiec pewnej liczby kacetowców, jeńców wojennych i osób z robót przymusowych, nie mówiąc już o żołnierzach Armii Krajowej, ilość Polaków na Wyspie wyniosła kilkaset tysięcy osób.

Legalny Rząd Polski, któremu cofnięto uznanie polityczne na rzecz narzuconego Polsce przez Rosję Sowiecką PKWN, nie miał możliwości i środków do zajęcia się rodakami.

Zadanie to spadło na b. żołnierzy PSZ, którzy zdawali sobie sprawę z sytuacji politycznej po-jałtańskiej i konieczności pozostania poza Krajem, by w zmienionych warunkach organizować życie społeczne i kontynuować wysiłek na rzecz przywrócenia narodowi polskiemu wolności.

W zaistniałej sytuacji powołano do życia organizacje społeczne, a zwłaszcza kombatanckie z których najsilniejszą była działająca już organizacja pod nazwa Stowarzyszenie Polskich Kombatantów.

Ona też przyjęła na siebie gros obowiązków, poczynając od utrwalania i rozwoju własnej organizacji jak i budowy życia polskiego poza Polska.

Nie muszę dodawać, że była to praca od podstaw i to tak w życiu osobistym jak i społeczno-narodowym, o czym mowa w książce.

Autor książki miał trudne zadanie by dać wyraz tym ogromnym zaangażowaniom Stowarzyszenia we wszystkich przejawach życia Polaków na Wyspie.

Dużym wysiłkiem i oddaniem sprawie oraz pomoc a Komitetu Organizacyjnego z prezesem Czesławem Zychowiczem i wiceprezesem Mieczysławem S. Jarkowskim na czele, autor na czas ukończył powierzoną mu pracę.

Znając materiał przygotowany do druku, sądzę, ze poza wstępem i zakończeniem autor słusznie zastosował metodę podziału działalności Stowarzyszenia na 5-letnie okresy, począwszy od roku 1946 po rok 1996, co daje jaśniejszy obraz tak z życia organizacyjnego SPK, jak społecznego i niepodległościowego, Nawiasem mówiąc, w każdym z tych okresów coś ważnego działo się w polskim życiu emigracyjnym, czemu Stowarzyszenie dało swój wyraz.

Wracając do samego Stowarzyszenia, bez przesady należy stwierdzić, że Krajowe SK w Wielkiej Brytanii w minionym 50-leciu wykonano chlubnie swoje zadanie społecznie i polityczne. Jego postawa i działanie było wzorem dla pozostałych ogniw Stowarzyszenia w świecie tak pod względem ideowym, programowym jak i organizacyjnym. Na ten nad wyraz pozytywny wynik złożyły się wysiłki poszczególnych Zarządów Głównych z setkami ich członków, którzy przyczynili się do budowy organizacji i bezinteresownego wysiłku na użytek sprawy polskiej.

„Historia 50-lecia SPK w Wielkiej Brytanii” będzie poważnym przyczynkiem do szerokiego ujęcia działalności Polaków w Zjednoczonym Królestwie w czasie II wojny światowej i 45-let-niej pracy na rzecz przywrócenia wolności dla narodu w Kraju i niepodległości dla Państwa Polskiego. I jak żadna wcześniej polska emigracja polityczna, kombatanci ostatniej wojny doczekali się tej wyśnionej chwili, gdy w Paradzie Zwycięstwa maszerowali ulicami Warszawy i złożyli hołd przed Grobem Nieznanego Żołnierza.

Autorowi książki i Komitetowi Organizacyjnemu Stowarzyszenia składam serdeczne kombatanckie gratulacje.